Vragen van onze klanten
- ‘Hoe versterken we onze executiekracht?
- ‘Bij zelforganisatie hoort ook een andere manier van besturen. Hoe krijgen we een goede balans tussen trust en control, tussen kaders en regelruimte?’
- ‘Hoe komen we tot actualisatie van onze besturingsfilosofie passend bij onze nieuwe strategie?’
- ‘We hebben onder verscherpt toezicht gestaan. Hoe moet de besturing veranderen zodat dit ons niet nogmaals overkomt?’
Goede besturing is een opgave van alle tijden. Maar nu voor veel zorgorganisaties een eind gekomen is aan een comfortabele bestaanszekerheid, is de besturing aan modernisering toe. Wat er precies nodig is, hangt af van de opgaven waar de organisatie voor staat.
Onze visie over Besturing
Ook al verschilt de bestuurlijke opgave per sector – de ouderenzorgorganisatie staat voor andere uitdagingen dan een ziekenhuis –, er zit een rode draad in onze aanpak.
De besturing is afgeleid van de strategie. De besturing draagt eraan bij dat wordt gerealiseerd wat wordt beoogd. Dat betekent dat de besturing voortdurend onderhoud nodig heeft. Dus naast aandacht voor de hardware (de strategie, de structuur en de systemen) zijn keuzes in de software (de kernwaarden, de bejegening en het gedrag) nodig. In een veranderende context hangen strategie en organisatieontwerp nauw samen. Een besturingspraktijk dient congruent te zijn met de zorgvisie en de strategie, passend bij besturingsprincipes die consistent zijn en breed worden gedragen. Dat klinkt abstract maar de uitdaging is juist dat in de praktijk zichtbaar is/wordt wat de betekenis is van missie, visie, kernwaarden en strategie.
We adviseren over nieuwe manieren van besturen waarmee we sneller betere resultaten realiseren. De besturingsfilosofie moet praktisch en ‘morgen’ toepasbaar zijn.
Bestuurders, managers en professionals zijn ‘de besturing’. Om hun morele kompas en bestuurlijke gedrag worden ze vertrouwd, in- en extern.
Deze ontwikkelingen hebben ook consequenties voor de raad van toezicht. Toezien op de besturing, directer en concreter, en (toch) rolvast blijven is de professionele opgave voor toezichthouders in de zorg.
Ook bieden wij inzicht en advies bij het besturen in netwerken. Het is een kunde om in twee dimensies te besturen: de eigen organisatie en de ‘samen’-organisatie.
Onze manier van denken en werken, namelijk om van buiten naar binnen te redeneren om tot logische besturingsprincipes te komen, de patronen in de besturing zichtbaar maken, daarin met organisatieleden samen optrekkend, ervaren opdrachtgevers als helpend. Het herdefiniëren van de besturing wordt zodoende geen abstracte managementexercitie maar leidt tot praktische handvatten voor een gedeelde visie en handelingspraktijk.
Praktijkverhalen over Besturing
-
Er waren eens twee afdelingen van een ziekenhuis, de een ‘intern’ en de ander ‘extern’, waarvan het logisch was dat ze zouden fuseren. Dat vonden ze zelf ook. Maar de twee leidinggevenden van beide afdelingen konden het over de vormgeving niet eens worden. Dus de vraag van de raad van bestuur aan ons was: geef een advies over hoe deze afdelingen in elkaar gevlochten kunnen worden.
-
Evaluatie van de besturing van zelforganisatie
We krijgen regelmatig de vraag van bestuurders hen te adviseren over de dilemma’s die zelforganisatie met zich meebrengt. Ze zien veel variatie in hoe het in de praktijk werkt. -
Strategie radicaal vernieuwen? Dan ook de besturingsprincipes op de schop
Als een organisatie haar strategie vernieuwt, moet er ook kritisch gekeken worden naar de besturingsprincipes. Kan men met de huidige besturing vormgeven aan de nieuw geformuleerde strategie? Dat is vaak niet het geval.
Een organisatie voor jeugd- en verstandelijk gehandicaptenzorg vroeg ons te helpen om hun besturing te actualiseren. ‘We hebben een nieuwe strategie, maar sluit onze organisatie daar op aan?’ – zo klonk de vraag. Dat het anders moest stond niet bij voorbaat vast. Wel bij een deel van de top, maar niet bij alle directeuren en managers. -
Evalueren doe je samen
De raad van toezicht van een ziekenhuis vroeg ons om hun zelfevaluatie te begeleiden. Aansluiten op de zelfevaluatie wilden ze met de raad van bestuur de uitkomsten doornemen. Dat deden ze blijkbaar al jaren zo. Naar tevredenheid, volgens henzelf, maar op onze vraag of de bestuurders dat ook vonden antwoordde de voorzitter eerlijk: ‘Ik denk het wel, maar ik weet het niet zeker.’
Publicaties en services
Pijlers voor toezicht - Het samenspel tussen raad van toezicht en raad van bestuur
De raad van toezicht en de raad van bestuur van een (zorg)organisatie brengen elkaar in positie om hun rol goed te vervullen. De kwaliteit van hun samenspel maakt het verschil. Zitten toezichthouders onderling en met het bestuur op één lijn in hun visie op de organisatie? Hebben beiden hun huis goed op orde? En blijven ze elkaar verstaan als er spanningen ontstaan?
De raad van toezicht heeft naast zijn kerntaak van 'toezicht houden' ook de rol van werkgever en adviseur van het bestuur. Drie rollen die goed uit elkaar gehouden moeten worden, ook al zijn ze niet strikt te scheiden.
De afgelopen jaren hebben we vele goede gesprekken gevoerd met toezichthouders en bestuurders over de weerbarstige praktijk van hun samenspel. Met de verkregen inzichten, persoonlijke ervaringen en praktische adviezen in het boekje Pijlers voor toezicht hopen we bij te dragen aan de verdere professionalisering van het samenspel tussen raad van toezicht en raad van bestuur in de zorg.
Op de website Governance: treft u een samenvatting en voorbeelden van de hoofdstukken van de publicatie Pijlers voor toezicht.
Contact
Mocht u behoefte hebben aan ondersteuning bij uw raad van toezicht, raad van bestuur of het samenspel tussen beide, neem dan contact op met een van onze adviseurs.
-
boek
Reflecteren en vitaliseren
Het organiseren van zorg in netwerken is niet meer weg te denken in ons zorglandschap. Belang en noodzaak hiertoe zullen nog verder toenemen, ook meer en meer over de verschillende domeinen heen. Pluriformiteit, ambiguïteit en contextverschillen tussen de deelnemende organisaties zijn een gegeven bij het organiseren van zorg in netwerken. De dynamiek en complexiteit laten zich niet gemakkelijk versimpelen. Het besturen van en acteren in netwerken vraagt veel tijd en energie van professionals en bestuurders.
-
boek
Zelforganisatie vraagt besturing
Dit boekje gaat over de besturing bij vormen van zelforganisatie. Het begint bij de vraag: waartoe zou je het doen? Sluit het aan bij de missie en visie? Helpt het je maatschappelijke doelen te realisereen? En welke mate van zelforganisatie past dan?
-
boek
Pijlers voor toezicht
De raad van toezicht en de raad van bestuur van een (zorg)organisatie brengen elkaar in positie om hun rol goed te vervullen. De kwaliteit van hun samenspel maakt het verschil.
-
boek
Bestuurskracht
De auteurs geven op basis van hun ervaring als bestuursadviseurs voor de zorg handvatten en vuistregels voor de inrichting van zorgbesturen. Zowel naar inhoud als naar proces.
-
boek
Bundel van drie bureaupublicaties
Deze bundel van drie boekjes gaat over drie belangrijke besturingsniveaus in organisaties: de governancevraagstukken in de top, de ontwikkeling van het middenmanagement en het creëren van competente teams aan de basis.
-
boek
Better governance
Good governance is een vanzelfsprekend uitgangspunt voor de besturing van (zorg)organisaties. Aan de praktijk de uitdaging om hier vorm aan te geven én verantwoording over af te leggen. Aan codes, toolkits en reglementen ontbreekt het niet. Die zijn wel een noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarde. Het zijn spelregels waarmee het spel op niveau moet worden gespeeld.
-
artikel
Samenwerking tussen raad van bestuur en stafbestuur
Investeren in samenwerkingsrelatie stafbestuur - raad van bestuur meer nodig dan ooit!
De auteur was aanwezig bij de geleide intervisiegroep van Hanneke Beijer en Hemmo Huijsmans waaraan de stafvoorzitters die hier aan het woord komen, deelnamen.
-
artikel
Liaisons dangereuses
Een belangrijk aspect van het besturen van een ziekenhuis is het opbouwen van een goede samenwerkingsrelatie met de medische staf c.q. het stafbestuur. Menig ziekenhuisbestuurder is in de problemen geraakt doordat een stafbestuur zijn vertrouwen opzegde in de raad van bestuur. Wat kan een raad van toezicht doen bij een dergelijke vertrouwenskwestie?... -
boek
Bestuurders aan het bed
'Bestuurders aan het bed' is het verhaal van Paul Zondervan, een bestuurder van een grote zorgorganisatie, die vanwege hartproblemen in een ziekenhuis wordt opgenomen. Daar raakt hij in gesprek met de zorgverleners aan zijn bed, een medepatiënt en vooral met Bettine Huys, de bestuurder van het ziekenhuis. Er wordt gesproken over... -
boek
Verbinden en loslaten
De trend om het in de zorg beter te doen gaat onmiskenbaar door. Daarbij worden meters gemaakt en missers begaan. Zorgaanbieders zijn terecht trots op een behaald kwaliteitscertificaat of een hoge benchmarkscore. We kennen echter ook de verhalen van patiënten en cliënten die zich aan hun lot overgeleverd voelen en onvoldoende... -
boek
Samenwerken in directies
"Samenwerken in directies" volgt de levensloop van een directeur in een organisatie vanaf de binnenkomst tot aan het afscheid. De auteurs beschrijven de mogelijkheden om een effectieve samenwerking te bereiken en te onderhouden tussen de directieleden en met de Raad van Toezicht en het managementteam. Zij hebben zich daarbij laten inspireren... -
boek
Als het water stijgt
Het stijgende water dreigt eind januari 1995 een ramp te veroorzaken in het rivierengebied van Maas en Waal. Ook Ziekenhuis Rivierenland in Tiel moet plotseling evacueren. De besturing van deze niet-alledaagse operatie heeft alle kenmerken van een gedwongen veranderingsproces en crisismanagement.Samen met een aantal betrokkenen van het ziekenhuis reflecteren de auteurs... -
boek
Managers veranderen
Onder begrippen als divisioneren, kantelen en integraal management , hebben zich in veel organisaties structuurveranderingen voltrokken. Dit geldt zeker voor de gezondheidszorg, die het referentiekader van dit boek vormt.Bij veranderingsprocessen in organisaties spelen in feite twee klassieke organisatiekundige thema’s. In de eerste plaats het besturingsvraagstuk, dat betrekking heeft op het evenwicht... -
boek
Binnenste buiten, onderste boven
In kwaliteitszorg staan twee spanningsvelden centraal: dat tussen binnen en buiten de organisatie en het spanningsveld tussen boven en beneden.Bij het eerste gaat het om er voor te zorgen dat de binnen-organisatie aansluit op de behoeften van de klant buiten. Bij het tweede gaat het om het goede samenspel tussen managers... -
artikel
The effect of the Operating Room Coordinator's Risk Appreciation on Operating Room Efficiency
Guus de Vries is mede-auteur van een artikel in Anesthesia Analgesia, over het effect van de risico-inschatting van een operatiekamercoördinator op de efficiëntie van de operatiekamers. ... -
artikel
Beddenmonitoring
Er is een artikel verschenen van Leo Berrevoets, Arian Kouwen, Bart Berden en Guus de Vries in het blad Best Practices Zorg: Beddenmonitoring; instrument voor efficiencyverbetering. Voor zorginstellingen is het bemensen van verpleegafdelingen een forse kostenpost. ...