Vragen van onze klanten
- Hoe verbeteren we onze besturing zodat we betere resultaten boeken?’
- ‘Bij zelfsturende teams hoort ook een andere manier van besturen. Hoe krijgen we een goede balans tussen trust en control?’
- ‘We hebben een nieuwe besturingsfilosofie nodig bij onze nieuwe strategie. Hoe realiseren we wendbaarheid en slagvaardigheid?’
- ‘We komen uit een periode van verscherpt toezicht. Hoe moet de besturing veranderen zodat dit ons niet nogmaals overkomt?’
Goed besturen is een opgave van alle tijden. Maar nu voor veel zorgorganisaties een eind gekomen is aan een comfortabele bestaanszekerheid, is de besturing aan modernisering toe. Wat er precies nodig is, hangt af van de ambitie van bestuurder en de opgave van de organisatie.
Onze visie over Besturing
Ook al verschilt de bestuurlijke opgave per sector – een ouderenzorgorganisatie staat voor een andere opgave dan een ziekenhuis en een Medisch Specialistische Bedrijf (MSB) –, er zit een duidelijke rode draad in onze aanpak.
De besturing zien wij als een afgeleide van de strategie. Dat betekent dat de besturing voortdurend onderhoud nodig heeft. Daar zijn we heilig van overtuigd en steeds meer organisaties met ons. Daarnaast is het noodzakelijk om tegelijkertijd aan de slag te gaan met de hardware (de strategie, de structuur en de systemen) en de software (de kernwaarden, de bejegening en het gedrag). Die twee processen kunnen niet los van elkaar gezien worden.
In een bewegende context hangen strategie en organisatieontwerp nauw samen. Waren het voorheen twee weliswaar samenhangende maar los aan te pakken onderwerpen, tegenwoordig zijn beide tegelijk aan de orde. Een besturingspraktijk die congruent is met de zorgvisie en de strategie; besturingsprincipes die consistent zijn en breed worden gedragen.
We richten ons op nieuwe manieren van besturen waarmee we sneller betere resultaten realiseren. De besturingsfilosofie moet praktisch en ‘morgen’ toepasbaar zijn. Zorgorganisaties kunnen zich geen nietszeggende termen en vrijblijvendheid veroorloven. Vormen van zelforganisatie vragen om nieuwe manieren van besturen. In wezen is de gekozen vorm en mate van zelforganisatie een besturingsprincipe en onderdeel van de besturingsfilosofie.
Wij pogen in organisaties duidelijk te maken dat organisatieleden zelf de besturing zijn. In abstractie praten over ‘de organisatie’ leidt tot vervreemding. Bestuurders, managers en professionals staan zelf in de spotlights. Hun morele kompas en competenties worden getest, in- en extern.
Deze ontwikkelingen hebben ook consequenties voor de raad van toezicht. Toezien op de besturing, directer en concreter, en (toch) rolvast blijven is de professionele opgave voor toezichthouders in de zorg. Governance is een veel besproken thema in de zorg, en in onze visie, een in de praktijk nog onvoldoende effectief mechanisme.
Wij bieden inzicht en adviseren bij een betrekkelijk nieuw fenomeen: het besturen in netwerken. Het is een kunde om in twee dimensies te besturen: de eigen organisatie en de ‘samen’-organisatie.
Wij merken dat ons werkmodel om van buiten naar binnen te redeneren en logisch tot besturingsprincipes te komen, opdrachtgevers helpt en goed werkt. Of het startpunt nu een diffuse besturing is of dat de besturingspraktijk niet meer past bij de strategie, het gesprek voeren aan de hand van onderstaande componenten geeft een gedegen pad voor het herdefiniëren van de besturing.
MSB
In relatie tot Medisch Specialistische Bedrijven (MSB's) worden wij betrokken bij meerdere typen vraagstukken:
- De visie en koersbepaling van het MSB: waar staat het MSB voor; wat zijn de richtinggevende ambities van het MSB? Tevens de visie het MSB op de strategische koers van het ziekenhuis, zoals de profilering, de ontwikkeling van het zorgportfolio en de relaties met de 1e en 3e lijn.
- De verhouding tot de andere medische gremia, zoals de VMS en de VMSD: welke bestuurlijke constellatie wordt nagestreefd (op het spectrum van losse medische gremia tot één geintegreerde medische organisatie) en hoe ga je om met zowel de gezamenlijke belangen als ook de deelbelangen?
- De professionele inrichting van het MSB: het bestuur; de portefeuilles, mandatering en verantwoording; de verhouding met de leden; procedures en ondersteuning van het MSB.
- De samenwerking van het MSB met de raad van bestuur: hoe ziet een goed samenspel eruit; wat betekent dat voor de onderlinge positionering van MSB en raad van bestuur; hoe wordt het overleg vormgegeven en wat is de status daarvan; welke procedures en 'codes' horen daarbij?
Tevens begeleiden wij intervisiegroepen van MSB-bestuurders, waarbij onderling casuïstiek wordt besproken en ervaringen worden gedeeld.
Praktijkverhalen over Besturing
-
De raad van toezicht van een ziekenhuis vroeg ons om hun zelfevaluatie te begeleiden. Aansluiten op de zelfevaluatie wilden ze met de raad van bestuur de uitkomsten doornemen. Dat deden ze blijkbaar al jaren zo. Naar tevredenheid, volgens henzelf, maar op onze vraag of de bestuurders dat ook vonden antwoordde de voorzitter eerlijk: ‘Ik denk het wel, maar ik weet het niet zeker.’
-
Integratie medische gremia
-
Spiegelgesprekken over kwaliteit en veiligheid leveren relevante informatie op over de bestuursstijl
-
Crisis in de top snel gekanaliseerd
Publicaties en services
Pijlers voor toezicht - Het samenspel tussen raad van toezicht en raad van bestuur
De raad van toezicht en de raad van bestuur van een (zorg)organisatie brengen elkaar in positie om hun rol goed te vervullen. De kwaliteit van hun samenspel maakt het verschil. Zitten toezichthouders onderling en met het bestuur op één lijn in hun visie op de organisatie? Hebben beiden hun huis goed op orde? En blijven ze elkaar verstaan als er spanningen ontstaan?
De raad van toezicht heeft naast zijn kerntaak van 'toezicht houden' ook de rol van werkgever en adviseur van het bestuur. Drie rollen die goed uit elkaar gehouden moeten worden, ook al zijn ze niet strikt te scheiden.
De afgelopen jaren hebben we vele goede gesprekken gevoerd met toezichthouders en bestuurders over de weerbarstige praktijk van hun samenspel. Met de verkregen inzichten, persoonlijke ervaringen en praktische adviezen in het boekje Pijlers voor toezicht hopen we bij te dragen aan de verdere professionalisering van het samenspel tussen raad van toezicht en raad van bestuur in de zorg.
Op de website Governance: treft u een samenvatting en voorbeelden van de hoofdstukken van de publicatie Pijlers voor toezicht.
Contact
Mocht u behoefte hebben aan ondersteuning bij uw raad van toezicht, raad van bestuur of het samenspel tussen beide, neem dan contact op met een van onze adviseurs.
-
boek
Zelforganisatie vraagt besturing
Dit boekje gaat over de besturing bij vormen van zelforganisatie. Het begint bij de vraag: waartoe zou je het doen? Sluit het aan bij de missie en visie? Helpt het je maatschappelijke doelen te realisereen? En welke mate van zelforganisatie past dan?
-
boek
Pijlers voor toezicht
De raad van toezicht en de raad van bestuur van een (zorg)organisatie brengen elkaar in positie om hun rol goed te vervullen. De kwaliteit van hun samenspel maakt het verschil.
-
artikel
Msb moet zijn rol pakken bij conflicten
Bij conflicten met en disfunctioneren van medisch specialisten kunnen msb's in lastig vaarwater terechtkomen. Handel dan als bestuurder en niet als collega en werk samen met de raad van bestuur.
-
boek
Bestuurskracht
De auteurs geven op basis van hun ervaring als bestuursadviseurs voor de zorg handvatten en vuistregels voor de inrichting van zorgbesturen. Zowel naar inhoud als naar proces.
-
boek
Bundel van drie bureaupublicaties
Deze bundel van drie boekjes gaat over drie belangrijke besturingsniveaus in organisaties: de governancevraagstukken in de top, de ontwikkeling van het middenmanagement en het creëren van competente teams aan de basis.
-
boek
Better governance
Good governance is een vanzelfsprekend uitgangspunt voor de besturing van (zorg)organisaties. Aan de praktijk de uitdaging om hier vorm aan te geven én verantwoording over af te leggen. Aan codes, toolkits en reglementen ontbreekt het niet. Die zijn wel een noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarde. Het zijn spelregels waarmee het spel op niveau moet worden gespeeld.
-
artikel
Arts als parttime bestuurder is win-win
Een arts in het bestuur van een ziekenhuis levert meewaarde, omdat hij de taal van zijn collega-artsen spreekt. Maar een volledige overstap vinden velen een brug te ver. Een deeltijdaanstelling is dan de oplossing.
-
artikel
Samenwerking tussen raad van bestuur en stafbestuur
Investeren in samenwerkingsrelatie stafbestuur - raad van bestuur meer nodig dan ooit!
De auteur was aanwezig bij de geleide intervisiegroep van Hanneke Beijer en Hemmo Huijsmans waaraan de stafvoorzitters die hier aan het woord komen, deelnamen.
-
artikel
Liaisons dangereuses
Een belangrijk aspect van het besturen van een ziekenhuis is het opbouwen van een goede samenwerkingsrelatie met de medische staf c.q. het stafbestuur. Menig ziekenhuisbestuurder is in de problemen geraakt doordat een stafbestuur zijn vertrouwen opzegde in de raad van bestuur. Wat kan een raad van toezicht doen bij een dergelijke vertrouwenskwestie?... -
boek
Bestuurders aan het bed
'Bestuurders aan het bed' is het verhaal van Paul Zondervan, een bestuurder van een grote zorgorganisatie, die vanwege hartproblemen in een ziekenhuis wordt opgenomen. Daar raakt hij in gesprek met de zorgverleners aan zijn bed, een medepatiënt en vooral met Bettine Huys, de bestuurder van het ziekenhuis. Er wordt gesproken over... -
boek
Verbinden en loslaten
De trend om het in de zorg beter te doen gaat onmiskenbaar door. Daarbij worden meters gemaakt en missers begaan. Zorgaanbieders zijn terecht trots op een behaald kwaliteitscertificaat of een hoge benchmarkscore. We kennen echter ook de verhalen van patiënten en cliënten die zich aan hun lot overgeleverd voelen en onvoldoende... -
boek
Samenwerken in directies
"Samenwerken in directies" volgt de levensloop van een directeur in een organisatie vanaf de binnenkomst tot aan het afscheid. De auteurs beschrijven de mogelijkheden om een effectieve samenwerking te bereiken en te onderhouden tussen de directieleden en met de Raad van Toezicht en het managementteam. Zij hebben zich daarbij laten inspireren... -
boek
Als het water stijgt
Het stijgende water dreigt eind januari 1995 een ramp te veroorzaken in het rivierengebied van Maas en Waal. Ook Ziekenhuis Rivierenland in Tiel moet plotseling evacueren. De besturing van deze niet-alledaagse operatie heeft alle kenmerken van een gedwongen veranderingsproces en crisismanagement.Samen met een aantal betrokkenen van het ziekenhuis reflecteren de auteurs... -
boek
Managers veranderen
Onder begrippen als divisioneren, kantelen en integraal management , hebben zich in veel organisaties structuurveranderingen voltrokken. Dit geldt zeker voor de gezondheidszorg, die het referentiekader van dit boek vormt.Bij veranderingsprocessen in organisaties spelen in feite twee klassieke organisatiekundige thema’s. In de eerste plaats het besturingsvraagstuk, dat betrekking heeft op het evenwicht... -
boek
Binnenste buiten, onderste boven
In kwaliteitszorg staan twee spanningsvelden centraal: dat tussen binnen en buiten de organisatie en het spanningsveld tussen boven en beneden.Bij het eerste gaat het om er voor te zorgen dat de binnen-organisatie aansluit op de behoeften van de klant buiten. Bij het tweede gaat het om het goede samenspel tussen managers... -
artikel
The effect of the Operating Room Coordinator's Risk Appreciation on Operating Room Efficiency
Guus de Vries is mede-auteur van een artikel in Anesthesia Analgesia, over het effect van de risico-inschatting van een operatiekamercoördinator op de efficiëntie van de operatiekamers. ...