Cliënt centraal, regie bij de cliënt en de medewerker, de 'driehoekskunde' van cliënt, professionals en verwant/mantelzorger, ontzorging van de teams. Mooie besturingsprincipes maar de praktijk blijkt weerbarstig. Zeker, er zijn mooie succesverhalen maar iedere organisatie moet toch zijn eigen passende vorm kiezen.
We krijgen dan ook regelmatig de vraag van bestuurders hen te adviseren over de dilemma’s die zelforganisatie met zich meebrengt. Ze zien veel variatie in hoe het in de praktijk werkt, afdelingen waar het niet van de grond komt en afdelingen die doorslaan in hun drang naar autonomie. Teams die klagen over gebrek aan ondersteuning, ondersteuners die klagen over teams die zich niet aan de standaards houden of teams die hen overspoelen met hulpvragen...
Onze eerste stap is dan om op basis van een gespreksronde een foto te maken van de praktijk en de belevingen van de betrokkenen. We brengen scherp in beeld waar de kracht en energie, de fricties en frustraties zitten, of er een gedeelde visie is, of er een deugdelijk teamconcept is en hoe daarnaar gehandeld wordt.
Vaak blijkt de (h)erkenning als wij ‘de foto’ laten zien al een goede start om met elkaar weer in gesprek te gaan over dat zelforganisatie geen doel maar een middel is. Een krachtig middel maar het kan ook voor veel verwarring en frustratie zorgen. Zeker waar de continuïteit en stabiliteit van zorgteams in het geding is vanwege verzuim, verloop en vacatures, komen teams in de overlevingsstand en hebben ze juist behoefte aan leidinggevende en ondersteunende aandacht.
De evaluaties leverden het volgende op:
- Inzichten met betrekking tot de bedoeling en de betekenis van zelforganisatie; niet als doel maar als middel.
- Nieuwe ontwikkelstappen zoals een passende vorm geven aan zelforganisatie (er is geen recept), de basis op orde brengen, verantwoordelijkheden en rollen inregelen van teams, leiding en ondersteuning.
- Het vertrouwen dat , 'ondanks alles', de motivatie en betrokkenheid van het zorgpersoneel de basis blijft van de zorgpraktijk.